ปกติแล้วภาวะอ้วน หรือภาวะโภชนาการเกิน มักเกิดจากกรรมพันธุ์ หรือการทานอาหารที่มากเกินไป โดยเฉพาะอาหารประเภทแป้ง และไขมัน ซึ่งจะไปสะสมเป็นชั้นไขมันภายในร่างกายมากขึ้นเรื่อย ๆจนทำให้เกิดภาวะอ้วนได้ในที่สุด
อ่านมาถึงตรงนี้หลายคนคงเกิดคำถามขึ้นมาเหมือนกันกับผมว่า “ในเมื่อจะภาวะอ้วน หรือ ภาวะโภชนาการเกินได้เนี่ย มันต้องทานอาหารเข้าไปเยอะ ๆไม่ใช่หรอ แล้วเกี่ยวอะไรกับความจนความรวย’ และหลังจากที่ไปหาคำตอบมา ผมก็ได้ข้อสรุป 3 ข้อที่จะสามารถตอบเราได้ว่า ทำไมคนจนถึงอ้วน
3 เหตุผลที่ตอบว่าทำไมคนจนถึงอ้วน
ก่อนอื่นเลย บทความนี้ไม่ได้ทำขึ้นมาเพื่อดูถูกหรือลดคุณค่าของคนเพียงเพราะมีน้ำหนักเยอะ หรือเงินในบัญชีน้อยนะครับ เพียงแต่ว่าปัญหาเรื่องสุขภาพ (โรคอ้วน) ที่เกิดขึ้นบ่อยในบางชนชั้นเป็นพิเศษนั้นมีต้นตอมาจากปัจจัยไม่กี่อย่าง ซึ่งหากเราเข้าใจก็สามารถร่วมมือกันแก้ไขได้
ซึ่งจริงๆ แรงงานรับจ้างหลายคนก็มีกล้ามเป็นมัดๆ มีซิกแพค ส่วนตัวผมนั่งทำงานหน้าคอมทั้งวันจนปวดหลังไปหมดแล้ว… แต่อย่าให้เรานอกเรื่องกันมากไปกว่านี้เลย เราไปเข้าเนื้อหากันดีกว่า
1. อาหารที่ทำให้ผอมมีราคาแพง
ข้อนี้เป็นเหตุผลที่สำคัญมากทีเดียว ที่จริงแล้วโรคอ้วนเนี่ยมักจะเกิดกับคนจนในประเทศ หรือ บริเวณที่มีการพัฒนาสูงกว่า เช่น ในชุมชนเมืองเราจะเห็นคนจนที่อ้วนมากกว่าในชนบท และทุกวันนี้อาหารที่ทำให้ผอม หรือว่าอาหารสุขภาพต่าง ๆ หรือที่เราเรียกว่า “อาหารคลีน” ก็มีราคาที่แพงมาก บางทีจานละร้อย สองร้อยไปแล้วครับ
สาเหตุที่อาหารคลีนมีราคาแพง ก็เพราะว่าอาหารคลีนเนี่ยต้องผ่านกระบวนการแปรรูปอาหารให้น้อยที่สุด เติมเครื่องปรุงให้น้อยที่สุด และก็ต้องควบคุมสมดุลของอาหารทั้ง 5 หมู่ในแต่ละมื้อให้เหมาะสม ไม่มาก หรือน้อยเกินไปด้วยครับ
คนจน กับ อาหารคลีน
คนจนที่อยู่ในเมืองไม่ได้มีสวนหรือไร่นาที่สามารถปลูกพืชทานเองได้ทางเลือกอาหารของคนจนในเมืองนั้นก็เลยน้อยลงตามไปด้วย และแน่นอนว่าถ้าไม่ได้ทำเองก็คงไม่ได้มีโอกาสซื้ออาหารคลีนมาทานได้บ่อย ๆเพราะราคาอาหารคลีนนี่ก็สูงทีเดียว
อาหารที่คนจนทานส่วนใหญ่ก็จะกลายเป็นอาหารจำพวกแป้ง(คาร์โบไฮเดรต) ไขมัน อาหารขยะ และอาหารที่คุณค่าทางโภชนาการต่ำ ๆ หาซื้อได้ง่าย และเน้นอาหารที่มีปริมาณมากเข้าไว้ก่อน อย่างพวกปาท่องโก๋ ข้าวเหนียวหมูปิ้ง ไก่ทอด ซึ่งก็อย่างที่บอกว่าส่วนใหญ่ก็เป็นอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต และไขมันสูง ๆทั้งนั้น ทานเข้าไปแล้วร่างกายได้รับมากเกิน ก็สะสมอยู่ในรูปไขมันแล้วทำให้เกิดภาวะอ้วนในที่สุด
2. คนจนไม่มีเวลาว่างในการเลือกอาหาร (อาหารแคลลอรี่ต่ำ)
คนจน หรือว่าผู้มีรายได้น้อยส่วนใหญ่แล้วต้องทำงานเป็นเวลา และบางครั้งก็เลือกอาหารที่ถูกปากมากกว่าอาหารที่ถูกหลักโภชนาการครับ ถึงแม้ว่าเราอยากจะกินสลัด แต่ถ้าร้านอาหารคลีน ร้านอาหารเพื่อสุขภาพที่ราคาจับต้องได้ไม่ได้อยู่ไกล้ตัว เราก็คงต้องกินข้าวมันไก่ ข้าวขาหมูแทน
เราสามารถพูดได้ว่า ‘เวลา’ เป็นอภิสิทธิ์ของคนที่มีฐานะ เพราะคนที่รับรายได้วันต่อวัน ทำงานวันเสาร์อาทิตย์ด้วย กลับบ้านก็ต้องเลี้ยงลูก ทำงานบ้านหลายๆอย่าง … คนกลุ่มนี้ก็คงไม่ได้มีเวลาว่างเท่ากับคนที่บ้านรวย จ้างแม่บ้าน จ้างขับรถ
บางครั้งเนื่องจากว่ามีผู้มีรายได้น้อยต้องทำงานหนักเพื่อหาเลี้ยงครอบครัว ก็เลยไม่มีเวลาว่างมานั่งพิจารณาว่า แต่ละมื้อควรกินอะไรบ้าง มื้อนี้ คาร์โบไฮเดรต โปรตีน ไขมัน วิตามิน แล้วก็แร่ธาตุเป็นสัดส่วนที่ถูกต้องแล้วรึยัง มีอันไหนมาก หรือน้อยเกินไปไหม วันไหนทำงานเยอะก็ต้องรีบกินให้เสร็จ พอเห็นข้าวมันไก่ ข้าวขาหมูขายอยู่ใกล้ตัวก็จำใจต้องซื้อกิน
แล้วคนจนส่วนใหญ่มักไม่มีเวลาในการทำอาหารเอง ถึงมีเวลาก็คงจะเลือกใช้เป็นเวลาพักผ่อนคลายเครียด หรืออยู่กับครอบครัวกันซะมากกว่า เพราะฉะนั้นทางเลือกยอดนิยมก็คือซื้ออาหารปรุงสำเร็จง่าย ๆ หาซื้อได้สะดวก มีไขมัน และน้ำตาลเป็นองค์ประกอบหลักกลับมาทาน จะได้ทั้งอิ่ม อร่อย แล้วก็ให้พลังงานได้มากพอด้วย
แต่ก็นั่นแหละครับ สัดส่วนอาหารมันไม่พอดี สุดท้ายก็เลยเกิดภาวะอ้วนตามมา
3. งานหลายอย่างต้องอาศัยอาหารพลังงานสูง
ว่าด้วยเรื่องงานของผู้มีรายได้น้อย หรือว่างานของคนจน ส่วนใหญ่แล้วก็เป็นงานที่ต้องใช้แรงมาก ๆ เช่นงานแบกหาม เป็นช่างก่อสร้าง งานในโรงงานอุตสาหกรรมที่ต้องยืนทำงานทั้งวัน หรือว่าจะเป็นงานใช้แรงงานอื่น ๆอีกมากมาย ซึ่งงานเหล่านั้นใช้พลังงานในแต่ละวันเยอะกว่าคนที่ทำอาชีพอื่นมาก ๆ
จากสาเหตุที่ผมกล่าวถึงไปเบื้องต้นทำให้ผู้มีอาชีพใช้แรงงานก็จะมีการเลือกทางอาหารที่ปริมาณมาก มีข้าว ไขมัน และแป้งเป็นองค์ประกอบหลัก เช่นข้าวเหนียว กับของทอดอื่น ๆที่เป็นอาหารยอดนิยมเลยก็ว่าได้ เพราะทั้งพกพาสะดวก ทานง่าย และหาซื้อได้ง่ายด้วย แต่พอทานอาหารพวกนี้บ่อย ๆเข้า ทั้งน้ำตาลที่ได้จากการย่อยข้าว แล้วก็ไขมันจากของทอด รวมถึงไขมันที่อยู่ในเนื้อสัตว์ก็จะค่อย ๆสะสมอยู่ในร่างกานมากขึ้นเรื่อย ๆ จนพลังงานที่กินเข้าไปมากกว่าพลังงานที่ใช้ในแต่ละวัน แล้วสุดท้ายก็อ้วน หรือเกิดภาวะโภชนาการเกินขึ้นมา
อย่างที่ผมบอก เราก็เห็นหลายคนที่ทำงานแบกหามมีกล้ามสวย แขนเป็นมัดๆ ในส่วนนี้ก็ต้องยอมรับจริงๆว่าถ้าอยู่ในวัยเจริญเติบโตและได้รับสารอาหารเพียงพอ คนชั้นแรงงานหลายคนก็ถือว่ามีสุขภาพดีกว่าพนักงานออฟฟิศเสียอีก (ตัวผมยังปวดหลังอยู่เลย)
งานวิจัยของคณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา พบว่า “ตัวอย่างพนักงานที่ทำงานในอุตสาหกรรมขนาดใหญ่ 370 คนในจังหวัดชลบุรี และระยอง มีพนักงานกว่า 59 % ที่มีภาวะอ้วนลงพุง เนื่องจากมีการรับผิดชอบเกี่ยวกับกิจกรรมทางกายภาพ และสุขภาพของตัวเองอยู่ในระดับน้อย”
ซึ่งการลดโดยการออกกำลังกายก็จะทำได้ยากอีก เพราะใช้แรงมาทั้งวันแล้ว เป็นใครก็เหนื่อย ถ้าจะให้มาออกกำลังกายเพิ่มก็คงเหงื่อตกกันไปข้างหละครับ จากงานวิจัยพนักงานก็เลยมีภาวะอ้วนลงพุงกันเป็นส่วนใหญ่
เป็นยังไงกันบ้างครับกับ “3 เหตุผลที่ตอบว่าทำไมคนจนถึงอ้วน!” ซึ่งประกอบไปด้วยเหตุผลที่ว่าอาหารที่ทำให้ผอมมีราคาแพง ต่อมาคือ คนจนไม่มีเวลามาเลือกอาหารที่ดีต่อสุขภาพทาน และตบท้ายด้วยเหตุผลที่ว่าต้องทำงานใช้แรงงานเป็นส่วนใหญ่ เลยต้องเลือกอาหารที่ทานแล้วอิ่ม และให้พลังงานเพียงพอต่อการนำไปใช้ แต่ทีนี้พอทานมากไปก็เลยอ้วน
เราจะเห็นนะครับว่า 3 ข้อนี้ ไม่ใช่แค่คนจนเท่านั้นที่เป็นอยู่ แม้แต่คนที่ไม่มีปัญหาเรื่องรายได้ก็เป็นกัน เพราะส่วนใหญ่คือเลือกซื้อของที่ทานแล้วอร่อย รสชาติถูกปากไว้ก่อน แคลมาก แคลน้อยค่อยว่ากัน
แต่ระวังนะครับทำแบบนี้บ่อย ๆรู้ตัวอีกทีจะอ้วนจนต้องมาเร่งลดน้ำหนักกันทีหลังให้ยุ่งยาก จะปล่อยให้อ้วนไปเลยก็ไม่ได้อีก เพราะเวลาที่เราอ้วนเนี่ยโรคภัยต่าง ๆก็ต่อแถวกันมารอเรายาวเป็นกิโลเลยครับ ทางที่ดีเราควรเลือกทานอาหารที่ดี และมีประโยชน์ตั้งแต่ตอนนี้เลยครับ แล้วก็ทานแค่พอควร จะได้ดีทั้งต่อสุขภาพ แล้วก็ดีต่อบุคลิกภาพของเราด้วยครับ
สุดท้ายนี้ ผมก็อยากจะพูดอีกทีว่า ความรู้เรื่องสารอาหาร และ โอกาสในการเข้าถึงของดีที่ราคาถูก นั้นเป็นสิ่งสำคัญมากๆ ซึ่งก็ถือว่าเป็นเป้าหมายหนึ่งอย่างที่สังคมและรัฐบาลอาจจะต้องเข้ามาร่วมแก้ไข (หรือจะแก้ปัญหาด้านความยากจน การเพิ่มทักษะเพื่อเพิ่มเงินเดือน และ การเพิ่มเงินเดือนขั้นต่ำไปเลยก็ได้)
บทความล่าสุด
การจัดโต๊ะคอมให้สวยถูกใจ พร้อมฟังก์ชันการใช้งานครบครัน...
ในมุมมองหนึ่ง ‘ลูกคนกลาง’ ดูเหมือนจะต้องแบกรับภาระทางใจอันหนักอึ้ง...