ความสุขคืออะไร? นิยามความสุขที่แท้จริง

ความสุขคือสิ่งที่ทุกคนอยากได้ แต่ทุกคนมีความเห็นไม่เหมือนกันว่าความสุขคืออะไร บางคนพูดว่าเราจะมีความสุขถ้ามีรถ มีบ้าน บางคนพูดว่าจะมีความสุขถ้าคนรักหายป่วย บางคนพูดว่าจะมีความสุขถ้ามีครอบครัว มีลูก หรือบางคนพูดว่ามีความสุขตอนออกไปเที่ยวดื่มกับเพื่อน

ความสุขพวกนี้เป็นสิ่งสำคัญครับ แต่ก็เป็นความสุขที่อาจจะเข้ามาในชีวิตคุณไม่กี่นาทีหรือไม่กี่วัน แต่พอผ่านไปนานๆเข้าคุณก็จะตื่นมาแล้วรู้สึกว่าความสุขหายไปแล้ว พูดง่ายๆก็คือความสุขพวกนี้ไม่สามารถอยู่ได้ตลอดไป

ความสุขคืออะไร?

ความสุขที่แท้จริงคือความสุขที่อยู่ในตัวคุณ เป็นความสุขที่เกิดจากการที่คุณพอใจในตัวเองและสิ่งที่คุณมี พอใจกับร่างกาย จิตใจและจิตวิญญาณของตัวเอง ความสุขที่แท้จริงคือการที่คุณรู้สึกรักตัวเอง บางคนเรียกสิ่งนี้ว่าความสงบ

บางคนอาจจะมีความรัก แต่งงานเพราะเขามีความสุขเวลาที่ได้อยู่กับคนที่ตัวเองรัก แต่ทุกครั้งที่ทะเลาะกันเขาก็จะรู้สึกว่าความสุขที่เคยมีได้หายไป

ผมเข้าใจว่ามนุษย์เราเป็นสัตว์สังคม และทุกคนสามารถหาความสุขได้จากการอยู่กับการอยู่กับเพื่อนสนิทหรือคนรัก บางคนก็หาความสุขจากการได้ไปเที่ยวที่ใหม่ๆได้เห็นมุมมองใหม่ๆในชีวิต

…แต่จะมีความสุขอะไรในชีวิตไหมที่ไม่ต้องผูกกับสิ่งของ สถานที่ หรือแม้แต่กับคนอื่น

ความจริงก็คือพวกเราทุกคนหาความสุขจากสิ่งนอกกายเราทั้งนั้น ทำให้ไม่ค่อยมีใครเข้าใจความหมายของคำว่า ‘ความสุขที่แท้จริง’

ซึ่งแน่นอนว่านิยามความสุขของแต่ละคนนั้นคงไม่เหมือนกัน

ผมคิดว่าถ้าเราไม่รู้สึกรักตัวเองหรือพอใจในตัวเอง ต่อให้เราอยู่กับคนที่เรารักเราก็คงไม่มีความสุขอยู่ดี

บางคนต่อให้แฟนเขาดูแลดีแค่ไหน เพอร์เฟค เลิศเลอ แต่ถ้าในใจเขารู้สึกว่าตัวเองไม่มีค่าหรือรู้สึกว่าตัวเองไม่คู่ควร เขาก็คงไม่มีความสุข แล้วแฟนของเขาก็คงทำให้เขามีความสุขไม่ได้

ตรงกันข้าม บางคนอยู่คนเดียว ไปเดินสวนท่องเที่ยวธรรมชาติคนเดียวก็มีความสุขแล้ว

เพราะความสุขที่แท้จริงไม่สามารถรับจากคนอื่นได้ คนอื่นอาจจะช่วยนำทางเราได้ แต่สุดท้ายความสุขต้องมาจากการที่เราเข้าใจและเรียนรู้ด้วยตัวเอง (คงไม่มีใครสามารถบอกคุณได้ว่าอะไรทำให้คุณมีความสุข หรืออะไรที่ทำให้อารมณ์คุณแปรปรวน)

ในส่วนนี้ ผมแนะนำให้ทุกคนอ่านบทความ 40 วิธีทําใจให้สงบ ไม่ฟุ้งซ่าน ของผม ที่น่าจะช่วยให้ทุกคนเข้าใจและสามารถสร้างความสุขให้ตัวเองผ่านความสงบได้

ความสุขที่แท้จริงกับสิ่งนอกกาย                               

หลายคนเข้าใจผิด นิยามว่าการมีของนอกกายจะทำให้เราไม่สามารถเข้าถึงความสุขที่แท้จริงได้ แต่ผมคิดว่าเราไม่จำเป็นต้องทำขนาดนั้นเลย ทั้งสองอย่างมันไม่ใช่สิ่งตรงกันข้ามของกันและกัน

เราอาจจะมีความสุขที่แท้จริงจากภายใน แล้วก็มีความสุขจากสิ่งที่เราทีภายนอกพร้อมกันก็ได้

หรือเราอาจจะมีความสุขที่แท้จริงจากภายใน แต่กำลังทุกข์อยู่กับเรื่องภายนอกก็เป็นไปได้เหมือนกัน (แต่ความสุขภายในก็คงช่วยบรรเทาความทุกข์จากเรื่องภายนอกได้)

ผมเชื่อว่าความสัมพันธ์ที่ดีที่สุดเกิดจากการที่คนสองคนมีความสุขจากภายในทั้งคู่ เพราะความสัมพันธ์แบบนี้เป็นความสัมพันธ์ที่ไม่มีความหวาดระแวงหรือความกลัว

ผมเคยเขียนบทความไว้เรื่องความสุขและความทุกข์ ว่า 2 อย่างนี้ไม่ได้เป็นสิ่งตรงข้ามของกันและกัน ความสุขและความทุกข์สามารถเกิดขึ้นพร้อมกันได้ หากใครสนใจแนะนำให้อ่านนะครับ ทำไมคุณมีทุกอย่างแล้วถึงยังไม่มีความสุข และ ‘ความสุขจากการไม่ยึดติด’ จะทำจริงได้ยังไงนะ

ทีนี้ขอกลับมาคุยเรื่องความสุขที่แท้จริงใหม่ 

นิยามความสุขที่แท้จริงที่ผมบอกว่าคือการที่คนรู้สึกพอใจในตัวเอง รู้สึกสบายใจในสิ่งที่ตัวเองเป็นอยู่ บางคนก็อธิบายความรู้สึกนี้ว่าเป็นความสงบครับ เรารู้สึกสงบเพราะเรารู้สึกพอใจกับสิ่งที่เรามี รู้สึกว่าสิ่งที่เราเป็นอยู่ไม่ใช่เรื่องน่าอายหรือเรื่องที่ต้องทำให้เราเจ็บปวดอีกต่อไป

ความสุขและความสงบ

ความสงบที่ผมพูดถึงนี้คือความสงบภายใน

คนบางคนภายนอกอาจจะดูนิ่งแต่ภายในกลับรู้สึกร้อนรน อย่างนั้นก็คงจะไม่มีความสุข

ในศาสนาพุทธอาจจะบอกว่าความสงบคือการที่เราอยู่กับปัจจุบัน ไม่กังวลเรื่องอนาคต จะไม่เศร้ากับเรื่องในอดีต 

หรืออาจจะมาจากการที่คุณเข้าใจตัวเองอย่างแท้จริง รู้ว่าอะไรทำให้คุณเศร้าเสียใจ และรู้ว่าอะไรทำให้คุณโมโห เพราะมนุษย์เราสามารถอยู่เหนืออารมณ์ตัวเองได้…ถ้าเรารู้ว่าอารมณ์นั้นมาจากไหน 

คนเราไม่ได้อารมณ์เสียเพราะรถติดครับ เราอารมณ์เสียเพราะเราไม่รู้ว่าเราจะไปถึงจุดหมายเมื่อไหร่ เราอารมณ์เสียเพราะว่าเราไม่สามารถควบคุมการจราจรได้ 

เพราะฉะนั้นถ้าเรารู้ตัวเอง ความสงบก็จะมาเอง

อีกสิ่งหนึ่งที่คนมักจะเข้าใจผิดกันเกี่ยวกับความสงบก็คือ ความสงบไม่ใช่การปิดความรู้สึกของตัวเอง แต่ความสงบคือการที่เรายอมรับแต่ว่าความรู้สึกเราเป็นอย่างนี้ และต่อให้ความรู้สึกทำให้เราเจ็บภายนอกแต่ภายในใจเราก็ยังรู้สึกสงบอยู่ดี

คงเหมือนกับคนที่สามารถนั่งสมาธิได้ทั้งๆที่โดนยุงกัด ความเจ็บความคันก็ยังอยู่ แต่ทั้งจิตและใจของเราสงบแล้วเป็นต้น แน่นอนครับว่าสิ่งพวกนี้เป็นสิ่งที่ต้องฝึกระยะยาวไม่ใช่ของที่แค่พูดแล้วจะทำได้ทันที เพราะฉะนั้นหากคุณยังรู้สึกไม่สงบในตอนนี้ก็ไม่เป็นไรครับ

เราค่อยๆหาวิธีเรียนรู้กัน

ที่ผ่านมาพูดแต่ภาพรวมกว้างๆ แต่ความสุขและความสงบนี้ต้องทำยังไงถึงจะได้มาบ้างล่ะ

วิธีใช้ชีวิตให้มีความสุข

แค่บอกให้ทำให้ใจสงบมันไม่ได้ช่วยแก้ปัญหาอะไรหรอครับ เหมือนคุณเป็นหนี้อยู่แล้วคนบอกว่าให้หาเงินสิ เรารู้ปัญหาแล้ว เรารู้ทางออกด้วย แต่เราไม่รู้วิธีทำ เพราะฉะนั้นเรามาดูกันว่าต้องทำยังไงบ้างให้ชีวิตมีความสุข

ให้ถามตัวเองว่าต้องการอะไรในชีวิตกันแน่ บางคนอาจจะบอกว่าให้เริ่มจากการนั่งสมาธิ แต่สำหรับผมสิ่งที่ดีที่สุดคือการสังเกตอารมณ์ตัวเองว่าเมื่อไหร่ที่เรารู้สึกควบคุมตัวเองไม่ได้ (เช่นตอนที่โมโหหรือรู้สึกอิจฉา) แล้วค่อยๆเก็บข้อมูลว่าช่วงไหนหรือปัจจัยอะไรที่ทำให้เรารู้สึกอย่างนี้บ่อยๆ 

และให้ทำอย่างเดียวกันกับเวลาที่เรารู้สึกมีความสุขหรือสงบ (เอาแบบความสุขจริงๆจากการทำอะไรที่เราชอบนะครับ ไม่ใช่แค่ความสุขจากการกินของอร่อยๆ)

หลังจากนั้นก็เป็นแค่การเพิ่มโอกาสในการให้ความสุขกับตัวเองได้ ลดโอกาสที่เราจะรู้สึกควบคุมตัวเองไม่ได้

ในโลกแห่งความเป็นจริงเราคงไม่สามารถควบคุมทุกอย่างในชีวิตได้ แถมทุกคนก็มีหน้าที่และมีสภาพแวดล้อมรอบตัวไม่เหมือนกัน แต่ผมเชื่อว่าการถามคำถามกับตัวเองและการพยายามหาคำตอบให้กับคำถามเหล่านั้น ก็คือจุดเริ่มต้นในการหาความสุขที่แท้จริง

ผมจะจบบทความนี้ด้วยการทำรายการคำถาม ที่คุณสามารถใช้ได้เพื่อเรียนรู้เกี่ยวกับตัวเองนะครับ

1. เมื่อไหร่บ้างที่คุณรู้สึกว่าควบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ได้
2. ตอนที่คุณควบคุมอารมณ์ตัวเองไม่ได้มีปัจจัยอะไรเป็นพิเศษที่เหมือนกันทุกครั้งหรือเปล่า
3. มีอะไรที่คุณสามารถทำได้เพื่อทำให้ปัจจัยข้างบนน้อยลงหรือเปล่า
4. ในชีวิตนี้คุณอยากทำอะไรบ้าง
5. จะเป็นไปได้ไหมที่คุณจะแบ่งเวลาเพื่อทำสิ่งที่คุณอยากทำให้เป็นให้เป็นจริง สักนิดหน่อยก็ยังดี
6. มีโมเม้นไหนบ้างที่ทำให้คุณมีความสุขเล็กๆน้อยๆในทุกวันนี้
7. คุณสามารถสร้างโมเม้นเล็กๆพรุ่งนี้ในชีวิตประจำวันเพื่อเติมพลังให้ตัวเองได้ไหม

นอกจากนั้นแล้ว ผมยังมีบทความที่ยาวมาก เรื่องวิธีการหาความสุข แนะนำให้ลองอ่านดูกันนะครับ วิธีหาความสุขให้ตัวเอง

ใครที่อ่านบทความแล้ว รบกวนทำแบบสอบถามเพื่อให้ผมสามารถเขียนบทความที่ทุกคนชอบได้มากขึ้น https://forms.gle/TrkHTigUtcEMzqNt6

บทความเกี่ยวข้องที่เราแนะนำ

• ทำไมเราต้องช่วยเหลือคนอื่น? 5 ประโยชน์ของการช่วยเหลือผู้อื่น
• ทักษะการเห็นอกเห็นใจผู้อื่น คืออะไรกัน? แล้วมีอะไรบ้าง?
• ตัดสินใจเองไม่ได้ – โรคไม่กล้าตัดสินใจ และ วิธีแก้ความลังเล